Ζούμε σε ένα κόσμο όπου μια πληθώρα λέξεων αντικατοπτρίζουν όλα τα δυσάρεστα συναισθήματα π.χ. Ντροπή, ενοχή, εκνευρισμό, άγχος, απόγνωση, θλίψη, ταπείνωση κ.ά.
Είναι ενδιαφέρον ότι δε γεννιόμαστε με αυτά αλλά τα μαθαίνουμε καθώς μεγαλώνουμε. Τι κάνουμε όμως όταν νιώθουμε αυτά τα συναισθήματα; Μας καταβάλλουν και ορισμένες φορές μπορεί να παγιδευτούμε μέσα σε αυτά. Αν όμως κοιτάξουμε βαθιά μέσα μας π.χ. Στο συναίσθημα της ντροπής θα βρούμε ένα ή περισσότερα πυρηνικά συναισθήματα όπως ο θυμός, ο φόβος, η λύπη.
Για να γίνει περισσότερο κατανοητό ας δούμε κάποια βασικά χαρακτηριστικά των συναισθημάτων και έπειτα τη σχέση ανάμεσα στο θυμό και τη λύπη. Τα χαρακτηριστικά των συναισθημάτων είναι τα εξής:
- Τα συναισθήματα είναι αυτόματα. Δεν τα επιλέγουμε αλλά επιλέγουμε τον τρόπο που θα τα διαχειριστούμε. Με άλλα λόγια επειδή τα συναισθήματα είναι αυτόματα δε σημαίνει απαραίτητα ότι είμαστε ελεύθεροι να τα εκφράσουμε με ακατάλληλο τρόπο. Αναφορικά με τα συναισθήματα της λύπης και του θυμού χρειάζεται να τονίσουμε ότι δε γίνονται πάντα άμεσα αντιληπτά τη στιγμή που λαμβάνουν χώρα. Το συναίσθημα που εκφράζουμε μπορεί να μην αντανακλά το αρχικό συναίσθημα.
- Επειδή τα συναισθήματα είναι αυτόματα μπορεί να τα εκφράζουμε με ακατάλληλους τρόπους. Για παράδειγμα κάποιος που εκφράζει μίσος προς το γονιό του και μετά νιώθει ενοχή θεωρώντας ότι δε θα έπρεπε να νιώθει έτσι δε σημαίνει απαραίτητα ότι το συγκεκριμένο συναίσθημα δε θα έπρεπε να υπάρχει. Η αναγνώριση και η επεξεργασία του θα οδηγήσουν στην αποδοχή. Μπορεί η σχέση με το γονιό να μη βελτιωθεί αλλά ο ίδιος θα έχει καλύτερη επίγνωση της κατάστασης. Ιδιαίτερα κατά τη διαδικασία επαφής με το συναίσθημα του μίσους μπορεί να ανακαλύψει τον πόνο και τον φόβο που κρύβεται κάτω από το θυμό.
- Τα συναισθήματα δεν είναι ούτε ηθικά ούτε ανήθικα. Ζούμε σε ένα κόσμο όπου συχνά ακούμε “δε θα έπρεπε να νιώθεις έτσι” κάτι που υποδηλώνει ανηθικότητα. Ακούγοντας το πώς πρέπει να νιώθει κανείς σε μια κατάσταση έρχεται σε αντίθεση με το γεγονός ότι τα συναισθήματα είναι αυτόματα και ότι όλα τα συναισθήματα είναι αποδεκτά. Πολύ συχνά οι άνθρωποι παλεύουν για την αυτοπεποίθησή τους ακούγοντας την επικριτική φωνή της παιδικής τους ηλικίας με όλα τα “πρέπει” που τους έχουν επιβληθεί οδηγώντας τους να αμφισβητούν την κάθε απόφασή και το κάθε συναίσθημά τους.
- Τα συναισθήματα είναι δικά μας. Κανένας δε μπορεί να μας κάνει να νιώσουμε με ένα συγκεκριμένο τρόπο. Για αυτό και πολλοί άνθρωποι κατηγορούν τους άλλους για το πώς νιώθουν.
Τα συναισθήματα, λοιπόν είναι μια πλούσια πηγή του εσωτερικού μας κόσμου. Μας δίνουν τη δυνατότητα να ερχόμαστε κάθε φορά σε επαφή με τον αληθινό εαυτό μας όταν τα αξιοποιούμε κατάλληλα.