Μήπως γίνεσαι ίδια η μαμά σου;
“Όσο μεγαλώνω ανακαλύπτω πως μου θυμίζω όλο και περισσότερο τη μαμά μου καθώς όσο θυμάμαι τον εαυτό μου να λέει «εγώ δεν θα κάνω ποτέ “αυτό” ή “εκείνο”» τόσο συνειδητοποιώ πως “χειρότερα” δεν γίνεται! Σιδερώνω και τακτοποιώ τα πράγματα όπως εκείνη, κυνηγάω τα παιδιά μου να φάνε όπως με κυνηγούσε εκείνη, έχω τις ίδιες φοβίες και παραξενιές, είμαι το ίδιο πεισματάρα και συγκεντρωτική, αγαπάω και αφοσιώνομαι όπως εκείνη” λένε κάποιες γυναίκες.
Μια σχέση μοναδική
Είναι η πρώτη μας αγκαλιά, το πρώτο μας χάδι, το πρώτο μας φιλί. Είναι η πρώτη σχέση αγάπης και προστασίας που οικοδομείται αυτόματα, απαράμιλλα και παντοτινά. Μια σχέση που όταν είναι μόνο γένους θηλυκού περνάει από διάφορα στάδια δράσης και αντίδρασης, οικοδομώντας άλλοτε θετικά και άλλοτε αρνητικά στοιχεία στην προσωπικότητά μας.
Η επιρροή της μητέρας μας στη διαμόρφωση του χαρακτήρα μας είναι καθοριστική καθώς ο δεσμός που αναπτύσσεται ανάμεσά μας είναι ισχυρός και θεωρείται η σχέση με τη μεγαλύτερη επιρροή στη ζωή μας. Η μητέρα είναι το «θηλυκό» μας πρότυπο. Μέσα από εκείνη -συνειδητά αλλά και ασυνείδητα- γνωρίζουμε τη γυναικεία φύση και μαθαίνουμε να λειτουργούμε ως γυναίκες, μητέρες, σύντροφοι. Όσο μεγαλώνουμε η σχέση αυτή παραμένει μεν ισχυρή αλλάζει όμως εκφάνσεις και μορφή.
Τα στάδια της σχέσης
Παρατηρώντας τη σχέση μαμάς-κόρης εξελικτικά, φαίνεται ότι διέρχεται από ποικίλα στάδια:
- Στην πρώτη νηπιακή και σχολική ηλικία, η μαμά αποτελεί το είδωλο της κόρης. ΄Ενα μικρό κοριτσάκι θαυμάζει τη μαμά του, την εξιδανικεύει και προσπαθεί να της μοιάσει. Θέλει να είναι όπως εκείνη, υιοθετεί τη συμπεριφορά της, τη μιμείται, φοράει τα ρούχα και τα τακούνια της, αναζητώντας στον καθρέφτη το πρότυπο που θαυμάζει.
- Στην προεφηβεία και την εφηβεία οι επιθυμίες και οι απόψεις της κόρης συνήθως αλλάζουν. Ξαφνικά η μαμά δεν ξέρει τίποτα και δεν καταλαβαίνει τίποτα καθώς η ανάγκη για ανεξαρτησία και η επαναστατική διάθεση της εφηβείας μετατρέπουν τη μητρική αγάπη σε επίμονη προσπάθεια ελέγχου και η μόνη αντίσταση της έφηβης κόρης είναι η απομυθοποίηση. Τώρα πια η κόρη «ανακαλύπτει» τα ελαττώματα της μητέρας της και μάλιστα αρκετές φορές της τα επισημαίνει με καυστικό και επιθετικό τρόπο.
Αν και η αλλαγή αυτή γεννά εντάσεις στη σχέση των δύο γυναικών, πρόκειται για μια αναγκαία συνθήκη που θα οδηγήσει στην ωρίμαση της κόρης, στην αυτονόμησή της από τη μητέρα της και στη διαμόρφωση της δικής της ταυτότητας. Γι αυτό και σε αυτή τη δύσκολη περίοδο, η στάση της μητέρας αλλά και του πατέρα θεωρείται καθοριστική καθώς είναι απαραίτητο οι γονείς να συνειδητοποιήσουν ότι πρόκειται για μια αναμενόμενη μεταβατική περίοδο που θα οδηγήσει στην ενηλικίωση και την αυτονόμηση του παιδιού τους.
- Ανάμεσα στην 3η και 4η δεκαετία της ζωή μας, οι ισορροπίες αλλάζουν και πάλι και η σχέση επαναπροσδιορίζεται σε ένα πιο φιλικό, πιο γυναικείο επίπεδο.Η κόρη έχει επιτέλους την ευκαιρία να δει τη μητέρα της ως μια γυναίκα έξω από το ρόλο της μητέρας. Αυτή η νέα οπτική γωνία βοηθά και την ίδια να απελευθερωθεί από το ρόλο της κόρης και να εξελιχθεί ως γυναίκα. Ιδιαίτερα αν η κόρη γίνει σύζυγος και μητέρα τότε η σχέση των δύο γυναικών αποκτά καινούργιο νόημα. Η μαμά γίνεται συχνά και πάλι η καλύτερή της φίλη καθώς με την μητρότητα της κόρης ξεκινά ένας καινούργιος κύκλος ταύτισης με τη μητέρα της.
Η μητέρα, για μία ακόμη φορά, βλέπει στην κόρη της τον εαυτό της και προσπαθεί να της μεταφέρει τις αξίες της για το μεγάλωμα των παιδιών. Η ψυχολογική στήριξη που θα προσφέρει στην κόρη της σε αυτή τη νέα φάση της ζωής της είναι εξαιρετικής σημασίας, επισημαίνουν οι ειδικοί. Η κόρη, από την άλλη μεριά, μέσα από το ρόλο της νέας μητέρας, ενδέχεται να αρχίσει πλέον να βλέπει με διαφορετική ματιά -ίσως και με μεγαλύτερη κατανόηση- τη δική της μητέρα.
- Όταν οι ρόλοι αντιστρέφονται. Καθώς οι δύο γυναίκες μεγαλώνουν ο κύκλος κλείνει και μπορεί να υπάρξει μια αντίστροφη αναπαραγωγή του μοτίβου της σχέσης μητέρας-κόρης. Η κόρη, δηλαδή, μπορεί να αρχίσει να συμπεριφέρεται στη μητέρα της πιο στοργικά αλλά και παρεμβατικά ενώ η μητέρα παίρνει το ρόλο του παιδιού – ιδιαίτερα όταν υπάρχουν προβλήματα υγείας που απαιτούν η κόρη να αναλάβει τη φροντίδα της μητέρας της. Ωστόσο, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η περίοδος αυτή ταυτόχρονα αποτελεί μια ευκαιρία που, αν αξιοποιηθεί σωστά, μπορεί να επουλώσει πιθανά τραύματα στη σχέση των δύο γυναικών.
Όταν υπάρχουν συγκρούσεις
Η σχέση μαμάς – κόρης δεν είναι πάντα υγιής και μπορεί συχνά λόγω οικογενειακών, κοινωνικών ή ατομικών προβλημάτων να οδηγηθεί σε αποξένωση, έλλειψη επικοινωνίας και συναισθήματα θυμού. Παρόλα αυτά είναι σημαντικό να γίνει αντιληπτό και από τις δυο πλευρές ότι καμία ανθρώπινη σχέση δεν έχει μόνο καλές στιγμές. Οι διαφωνίες και οι συγκρούσεις είναι αναμενόμενες και μάλιστα, αν αντιμετωπιστούν σωστά, μπορούν να δυναμώσουν το δεσμό.
Η μητέρα, μεγαλώνοντας την κόρη της, βιώνει ξανά τη δική της παιδική ηλικία, αλλά ταυτόχρονα διαπιστώνει και την τροπή που έχει πάρει η ζωή της, γεγονός που μπορεί να της γεννήσει απογοήτευση και πικρία. Παράλληλα, γαλουχεί την κόρη της με τις απόψεις της περί μητρότητας και θηλυκότητας, οι οποίες συνήθως αποτελούν τη συνέχεια των αξιών με τις οποίες η ίδια ανατράφηκε, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι συμφωνεί απόλυτα με αυτές.
Για το καλό σου!
«Φόρα μπουφάν θα κρυώσεις», «Έφαγες τίποτα όλη μέρα ή πάλι είσαι με ένα σάντουιτσς;», «Μην απλώνεις έτσι τα ρούχα θα γίνουν κουρέλια»… Παρατηρήσεις, εμμονές και απόψεις που διαιωνίζονται με τα χρόνια (αφού και εσύ πιάνεις πολλές φορές τον εαυτό σου να λέει και να πιστεύει τα ίδια) και αποτελούν βασικό χαρακτηριστικό κάθε μάνας που σέβεται τον εαυτό της. Ένα «για το καλό σου» που συχνά πηγάζει από υπερπροστατευτισμό κρύβοντας πολλές φορές ταυτόχρονα και μια τάση ελέγχου και ασφάλειας.
Είναι η μαμά σου ο καθρέφτης σου;
Ενδόμυχα, κάθε μητέρα προβάλλει στο πρόσωπο της κόρης της τον εαυτό της, προσπαθώντας να αποτρέψει τα λάθη που η ίδια έκανε, να εκπληρώσει τα δικά της όνειρα αλλά και να σταθεί αντάξια των δικών της επιτυχιών. Παρότι όμως η βασική επιθυμία μπορεί να είναι η κόρη να κληρονομήσει τα «καλά» της μαμάς και όχι τα ελαττώματά της πολλές φορές η πίεση που ασκείται μπορεί να επηρεάσει την εξέλιξη της κόρης αφού μπορεί να αισθάνεται ότι πρέπει συνεχώς να αποδεικνύει την αξία της για να είναι αποδεκτή από τη μητέρα της.
Σύμφωνα με έρευνες οι θετικές προσδοκίες της μητέρας για το μέλλον της κόρης της ενδέχεται να οδηγούν σε κόρες με ισχυρή αυτοπεποίθηση, δεν αποκλείεται όμως να συμβεί και το αντίθετο, όταν οι προσδοκίες αυτές συνοδεύονται από επικρίσεις και αντιφατικά μηνύματα. Η μαμά λοιπόν θα πρέπει να έχει υπόψη της ότι μεγαλώνει μία νέα ανεξάρτητη οντότητα και ως τέτοια να την ενισχύει και να την καλλιεργεί.
Για μια καλύτερη σχέση
Μπορεί να είσαι ακόμα μαμά, είσαι όμως σίγουρα κόρη. Κράτα λοιπόν τα καλύτερα από τη μαμά σου και αναγνώρισέ της όχι μόνο τα λάθη αλλά και τις προσπάθειές της στην ανατροφή σου. Και την επόμενη φορά που κάποιος θα σου πει πως μοιάζεις στη μαμά σου δέξου το κομπλιμέντο και χαμογέλα αληθινά!
Αν δοθεί ιδιαίτερη προσοχή σε κάποια βασικά σημεία της σχέσης μητέρας-κόρης, τότε αυτή μπορεί να γίνει υγιής, στηριζόμενη σε γερές βάσεις εμπιστοσύνης και αλληλοεκτίμησης. Έτσι λοιπόν:
Ας σκεφτούμε ότι η μητέρα μας έχει μεγαλώσει σε διαφορετικές συνθήκες από αυτές που μεγαλώσαμε εμείς, γεγονός που επηρεάζει τη συμπεριφορά της, τις αξίες και τις προτεραιότητες της ζωής της.
Ας βάλουμε μια βασική απόσταση στη σχέση μας διασφαλίζοντας ότι η μητέρα μας δεν θα χειρίζεται τη ζωή μας χωρίς όμως να την αποκλείσουμε από αυτήν.
Δεν ωφελεί να αναλωνόμαστε στο να προσπαθούμε να «αλλάξουμε» τη μητέρα μας. Είναι προτιμότερο να δώσουμε έμφαση στα θετικά στοιχεία, τόσο του χαρακτήρα της, όσο και της κοινής μας ζωής.
Η αντιπαράθεση δεν πρέπει να είναι μαχητική και δε χρειάζεται να οδηγείται στα άκρα. Αφήστε λίγο χρόνο να εκτονωθεί ο θυμός και συζητήστε όταν θα υπάρχει περισσότερη ηρεμία.
Μια υγιής σχέση μητέρας-κόρης γεμίζει ικανοποίηση και τις δύο πλευρές. Την κόρη γιατί της προσφέρει ένα πολύτιμο στήριγμα και εφόδια για το μέλλον και τη μητέρα γιατί έτσι αισθάνεται ολοκληρωμένη ως άνθρωπος και πετυχημένη στον πιο βασικό ρόλο της ζωής της!
Αν είσαι μαμά
- Απόλαυσε τον ρόλο της μητρότητας.
- Να είσαι εκεί κάθε φορά που σε χρειάζεται η κόρη σου.
- Ενημερώσου για τα γνωρίσματα και την εξέλιξη της εφηβείας
- Πάντα να είσαι πρόθυμη να συγχωρείς, να ξεχνάς και να προχωράς.
- Γίνε ξεκάθαρη σε όσα περιμένεις από εκείνη.
- Άφησέ την να λύνει μόνη της τα περισσότερα προβλήματα της.
- Βοήθησέ την να χτίσει την αυτοπεποίθηση και το χαρακτήρα της.