Μήπως νιώθετε μειονεκτικά, αμήχανα ή άσχημα κάθε φορά που η συζήτηση αναφέρεται στο παρελθόν σας; Μάθετε πώς να ξεπεράσετε τα συναισθήματα ντροπής που σας καταβάλλουν.
Η Νάντια 37, επιτυχημένη ιδιωτική υπάλληλος, νιώθει άβολα κάθε φορά που τη ρωτάνε από πού κατάγεται. «Αν και τα τελευταία 20 χρόνια ζω και εργάζομαι στην Ελλάδα, το ότι κατάγομαι από την Αλβανία με κάνει να νιώθω μειονεκτικά. Ίσως έχει να κάνει και με τον ρατσισμό που διακρίνω στα μάτια κάποιων. Δεν είναι ότι απαρνούμαι τις ρίζες μου αλλά σίγουρα δε διαφημίζω και την καταγωγή μου.»
Οι κοινωνικές καταβολές είναι ένα θέμα ντροπής που αντιμετωπίζουν αρκετοί. Είτε όσον αφορά στην καταγωγή είτε στην χαμηλότερη κοινωνική τάξη των γονέων τους, ιδιαίτερα αν οι ίδιοι έχουν ανελιχθεί κοινωνικοοικονομικά. Και ως μηχανισμός «άμυνας» ενεργοποιείται συχνά η απόρριψη των παλιών φίλων και κοινωνικών επαφών. Σε αυτές τις περιπτώσεις το άτομο χρειάζεται να δει τι είναι αυτό που τον κάνει να ντρέπεται και να το επεξεργαστεί με τον εαυτό του και με τους γύρω του. Τι είναι αυτό που τον κάνει να αισθάνεται άσχημα σε σχέση με τους ανθρώπους αυτούς και να το αντιμετωπίσει με συζήτηση ακόμα και με τους ίδιους. Γιατί δεν είναι σωστό να απορρίπτουμε ούτε τις εμπειρίες ούτε τις κοινωνικές μας καταβολές καθώς στην ουσία όλα αυτά μας έχουν κάνει αυτό που είμαστε. Η υπόστασή μας εξαρτάται και από το παρελθόν μας.
Πότε είναι απαραίτητο
Είναι βέβαια φορές που η αποκοπή από το παρελθόν μας ψυχοθεραπευτικά κρίνεται απαραίτητη προκειμένου να πάμε παρακάτω. Συνήθως πρόκειται για μια φυσιολογική αντίδραση όταν αφορά ανθρώπους που ως παιδιά έχουν μεγαλώσει σε αρνητικό οικογενειακό περιβάλλον και δεν έχουν λάβει την απαιτούμενη αγάπη, αποδοχή και στήριξη από τους γονείς τους. Σε ανάλογες λοιπόν περιπτώσεις είναι λογικό να θέλουν να αποκοπούν από το παρελθόν τους και δε μπορεί κανείς να τους αναγκάσει να έχει συναισθηματικούς δεσμούς με ανθρώπους που τους πλήγωσαν.
Πράξεις Ντροπής
Η Σοφία δε νιώθει και πολύ περήφανη για τη δουλειά που έκανε όταν ήταν φοιτήτρια προκειμένου να εξασφαλίσει τα προς το ζην. «Έχω δουλέψει σε πολύ κακόφημα μπαρ που πραγματικά υπό κανονικές συνθήκες θα ντρεπόμουν να περάσω και απέξω. Σίγουρα δε νιώθω άνετα με αυτό αλλά δε μπορώ και να το αλλάξω».
Αν η ντροπή που νιώθουμε αφορά μια πράξη, μια σχέση ή μια δουλειά που κάναμε στο παρελθόν και δε μας άρεσε αυτό που θα πρέπει να κάνουμε είναι να εστιαστούμε όχι στο παρελθόν αλλά στο παρόν. Στην ουσία πρόκειται για μια εμπειρία μάθησης καθώς έχουμε μάθει από αυτά που έχουμε κάνει στη ζωή μας, κάποια από τα οποία μπορεί και να μας έχουν κάνει να νιώσουμε ντροπή. Από τη στιγμή όμως που δεν επιθυμούμε να τα επαναλάβουμε πρέπει να επικεντρωθούμε στο τώρα και στο τι μπορούμε να κάνουμε για να προχωρήσουμε.
Ντροπή ή Ενοχή
Η ντροπή έχει να κάνει καθαρά με τον εαυτό μας και την αυτογνωσία μας. Συνδέεται με την αποδοχή, καθώς όταν ντρεπόμαστε σημαίνει ότι δεν έχουμε δεχτεί κάποια κομμάτια μας. Η ενοχή από την άλλη σημαίνει ότι έχω κάνει κάτι κακό, έχω βλάψει κάποιον και η πράξη μου έχει συνέπειες και σε άλλους ανθρώπους. Αν λοιπόν δεν αποδεχτούμε τον εαυτό μας και τα λάθη μας ακόμα και αυτά που μας κάνουν να ντρεπόμαστε, δεν πρόκειται να βρούμε ποτέ την ισορροπία μας ούτε και να έχουμε μια ισορροπημένη σχέση με τους γύρω του.
Τι μπορούμε να κάνουμε
Ακόμα και μέσα από την ντροπή μπορούμε να βγάλουμε και κάτι θετικό. Αρκεί να προσπαθήσουμε:
- Το πρώτο βήμα είναι να αποδεχτούμε ότι μας κάνει να νιώθουμε ντροπή γιατί είναι κομμάτι του εαυτού μας. Αν δε συγχωρήσουμε τον εαυτό μας δεν πρόκειται ποτέ να το ξεπεράσουμε και να προχωρήσουμε.
- Σαφώς να μη ξανακάνουμε πράγματα που μας κάνουν να ντρεπόμαστε αλλά δεν υπάρχει λόγος να μένουμε κολλημένοι στο παρελθόν.
- Η αποφυγή δεν αποτελεί λύση. Η επαφή με τη σκέψη και τα συναισθήματα που μας προκαλούν την ντροπή είναι απαραίτητη. Όσο αποφεύγουμε αυτό που μας ενοχλεί τόσο διογκώνουμε το συναίσθημα της ντροπής.
- Μέσα από τη συζήτηση με δικούς μας έμπιστους ανθρώπους θα μπορέσουμε να εκφράσουμε όλες τις σκέψεις μας και να ξορκίσουμε το «κακό» καθώς κάτι που εμείς θεωρούμε σημαντικό και μπορεί να μας προκαλεί ιδιαίτερη ντροπή, αν το μοιραστούμε συνήθως χάνει την δύναμή του καθώς πολλές φορές εμείς οι ίδιοι μεγεθύνουμε καταστάσεις.
- Μπορούμε να συμβουλευτούμε έναν ειδικό ή άλλους ανθρώπους με κοινές εμπειρίες για το πώς αντιμετώπισαν αντίστοιχα συναισθήματα και προχώρησαν στη ζωή τους.